Spółdzielnia KIBINGE, Uganda

Dzięki pracy rolników z Kibinge Coffee Farmers’ Co-operative Society w Ugandzie centralnej wielu z nas zaczyna dzień od pysznej i energetyzującej kawy.

Firma Kibinge została założona w 1995 roku przez czterech lokalnych rolników. Z biegiem lat organizacja znacznie się rozrosła, a jej sukces przyczynia się do poprawy sytuacji mieszkańców odciętego od świata i pokrytego bujną zielenią rejonu Ugandy.

JESTEM BARDZO DUMNY Z NASZYCH OSIĄGNIĘĆ. TO FANTASTYCZNE UCZUCIE BYĆ CZĘŚCIĄ KIBINGE.

DAVID LUKWATA, Dyrektor Generalny

Po piętnastu latach trudnej walki o byt w 2009 roku założyciele Kibinge postanowili przekształcić firmę w spółdzielnię, aby uzyskać większą stabilizację dochodów organizacji i zrzeszonych w niej rolników. Dzięki zmianie spółdzielnia uzyskała dodatkowe środki na inwestycje w rozwój infrastruktury, a zrzeszeni rolnicy zaczęli lepiej zarabiać.

Większość mężczyzn i kobiet zrzeszonych w spółdzielni utrzymuje się wyłącznie lub głównie z rolnictwa. Uzyskanie lepszego dostępu do rynku zbytu przełożyło się więc bezpośrednio na poprawę ich losu.

Działania spółdzielni oparte są na fundamentalnych zasadach uczciwości, profesjonalizmu, kompetencji, szacunku, sprawiedliwości i przejrzystości. Obecnie organizacja zrzesza ponad 1600 rolników – w tym jedną trzecią kobiet – i zatrudnia na stałe piętnaście osób.

Dyrektor Generalny David Lukwata i wielu innych rolników działają w spółdzielni od samego początku, aktywnie przyczyniając się do jej rozwoju. Dzięki wysiłkom drobnych producentów kawy setki rodzin z regionu czerpie dziś korzyści płynące ze skutecznej organizacji pracy i stosowania dobrych praktyk rolniczych. Struktura spółdzielni promuje wśród zrzeszonych rolników wzajemną pomoc na drodze do poprawy sytuacji materialnej. Istotnym elementem są również wymierne korzyści wynikające z uzyskanej w 2011 roku certyfikacji Fairtrade.

Ostatnie działania spółdzielni Kibinge zmierzają do uzyskania dostępu do jeszcze lepszych rynków, co przełoży się na wzrost dochodów rolników. Według Davida Lukwaty współpraca z Fairtrade otworzyła przed spółdzielnią drzwi do rynków, które do tej pory pozostawały poza zasięgiem rolników z Kibinge.

Dzięki Fairtrade świat dowiedział się o naszym istnieniu. Zdobyliśmy wiele cennych kontaktów, zarówno w samej Ugandzie, jak i innych państwach Afryki. Gdy uzyskaliśmy certyfikat Fairtrade, staliśmy się rozpoznawalni. Kupcy z całego świata sami się z nami kontaktują, traktując certyfikat Fairtrade jako gwarancję jakości i rzetelności. Uzyskaliśmy licencję na eksport, a nasza kawa zdobyła liczne nagrody w międzynarodowych konkursach.
Dyrektor Generalny spółdzielni Kibinge

Informacje ogólne

Kawa to jeden z kluczowych produktów eksportowych Ugandy. Produkcją ziaren zajmuje się ponad milion gospodarstw. Bez ich ciężkiej pracy poranki milionów ludzi z całego świata byłyby o wiele trudniejsze.

Oddalony o około 150 kilometrów od stołecznej Kampali region Kibinge słynie z produkcji kawy robusty najwyższej jakości. Panujący tam klimat tropikalny charakteryzuje się występowaniem dwóch pór deszczowych w roku. Robusta stanowi około jednej trzeciej światowej produkcji kawy. Żyzne gleby Kibinge, występowanie cieniodajnych drzew i duża wysokość nad poziomem morza tworzą wyśmienite warunki do uprawy tej odmiany kawy. Ziarna robusty dają wyraźniejszy smak naparu i zawierają o jedną czwartą więcej kofeiny niż arabika. W związku z tym są chętnie wykorzystywane do mieszanek espresso.

Kryzys gospodarczy i niepokoje społeczne w Ugandzie doprowadziły do znacznego spadku wielkości i jakości produkcji kawy w połowie lat 90. Wtedy właśnie założyciele organizacji postanowili ożywić tradycję uprawy doskonałej robusty na wzgórzach Kibinge. Związek producentów przekształcił się z czasem w spółdzielnię producentów kawy Kibinge.

Spółdzielnia wspiera rolników w wysiłkach na rzecz zwiększania ilości produkcji, a jednocześnie stawia na jakość i smak uprawianej kawy poprzez promowanie wśród zrzeszonych producentów dobrych praktyk rolniczych.

Jedną z nich jest odpowiednia obróbka owoców kawowca:

Stosujemy naturalną metodę obróbki, w której owoce kawowca przed łuskaniem suszą się na specjalnych plandekach zamiast na ziemi – tłumaczy David.

Aby usprawnić komunikację w ramach organizacji, rolnicy są podzieleni na grupy, które następnie dzielą się na jeszcze mniejsze jednostki. Na czele każdej grupy stoi osoba wybrana przez pozostałych członków ze względu na doświadczenie i wiedzę w zakresie uprawy kawy. Taki sposób organizacji znacznie ułatwia koordynację i nadzór nad realizacją standardów w poszczególnych gospodarstwach. Wybrani przez grupę liderzy mają bezpośredni kontakt z producentami i umożliwiają im kontakt ze spółdzielnią.

Zadaniem liderów jest przekonywanie rolników, że warto wstąpić do naszej spółdzielni – tłumaczy David Lukwata. – Liderzy zajmują się organizacją szkoleń, rozpowszechnianiem informacji i koordynacją transportu ziaren do magazynu spółdzielni.

W ramach działalności szkoleniowej rolnicy poznali na przykład sposób na wytwarzanie ekologicznego nawozu z liści.

Premia Fairtrade

Środki z premii Fairtrade umożliwiły ponadto budowę i naprawę okolicznych dróg, z których spora część w porze deszczowej stawała się nieprzejezdna. Dzięki inwestycjom w drogi rolnicy mogą się dużo szybciej przemieszczać.

Oprócz tego rolnicy zdecydowali się przeznaczyć część premii na zakup odpowiednich sadzonek i zwiększenie areału upraw kawy.

Ostatnie dwa projekty zrealizowane dzięki premii Fairtrade wpłynęły na znaczną poprawę sytuacji rolników, bez wysiłku których spółdzielnia nie mogłaby prosperować. Jednym z nich było otwarcie sklepu z artykułami rolnymi, a drugim uruchomienie kasy oszczędnościowo-kredytowej.

Sklep oferuje artykuły niezbędne do produkcji rolnej, jak sadzonki kawowców czy nawozy. Poza tym obsługa sklepu udziela informacji i porad w zakresie technik rolniczych i bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin.

Z usług kasy oszczędnościowo-kredytowej mogą korzystać wszyscy mieszkańcy okolicy.

Dzięki kasie rolnicy zyskali dostęp do usług finansowych. Mogą mieć własny rachunek bankowy, wziąć kredyt. Kasa udziela pożyczek zarówno na cele związane z produkcją, jak i na użytek prywatny – tłumaczy Dyrektor Generalny Kibinge. Dzięki kredytom rolnicy mogą inwestować w rozwój gospodarstw lub ochronę ziemi uprawnej i wód w celu dostosowania produkcji do zmieniającego się klimatu.

Gdyby nie kasa, rolnicy, którym przed zbiorami skończyłyby się pieniądze, byliby zmuszeni do korzystania z usług drogich pośredników usług finansowych. Teraz mają własną kasę, która pomaga im w rozwiązywaniu kłopotów finansowych.

Zarówno sklep, jak i kasa znacznie poprawiły los rolników zrzeszonych w spółdzielni Kibinge i całej lokalnej społeczności. Rolnicy mogą teraz wspólnie zamawiać środki produkcji i negocjować lepsze warunki cenowe.

Rolnicy podjęli ponadto decyzję o przeznaczeniu części premii na zakup ziemi, na której wybudowana zostanie centrala spółdzielni. Znajdzie się w niej nowoczesna przetwórnia oferująca kompleksową obróbkę ziaren kawy, kasa oszczędnościowo-kredytowa i sklep z artykułami rolnymi. W centrali będą również przyjmowani goście chcący lepiej poznać działalność organizacji.

Jednakże dla Davida Lukwaty spółdzielczość to coś więcej niż biznes i zysk.

Mieszkamy z dala od większych miast. Naszym rolnikom trudno jest się tam dostać. A nawet jeśli im się to uda, są tam traktowani jako obcy. My znamy naszych producentów. Wiemy na przykład, jaką pożyczkę będą w stanie spłacić. Rolnicy doceniają fakt, że współpracują z ludźmi, którzy rozumieją ich potrzeby.

Osobiste kontakty, profesjonalizm, dobre zarządzanie i wizjonerstwo sprawiają, że spółdzielnia producentów kawy Kibinge inspiruje do działania nie tylko mieszańców Ugandy. W czerwcu 2014 w ramach pierwszej edycji nagród Fairtrade Awards spółdzielnia Kibinge zdobyła tytuł najlepszej organizacji drobnych producentów w Afryce.