Producenci bawełny

Światowy przemysł bawełniany jest niezwykle skomplikowany, a miliony drobnych producentów bawełny nie otrzymują godziwej zapłaty za swą ciężką pracę.

Dlaczego producenci bawełny nie mogą wyrwać się z biedy?

Wielu drobnych rolników uprawiających bawełnę nie umie czytać ani pisać. Gospodarują oni na niewielkich poletkach i są zdani na łaskę i niełaskę pośredników i właścicieli odziarniarek, którzy zazwyczaj skupują ziarna poniżej kosztów produkcji, wpędzając rolników w permanentny stan biedy.

Uprawa bawełny – spółdzielnia Pratibha Cotton Farm

Rosnące koszty produkcji, wahania cen na rynku, zmniejszenie wydajności upraw i negatywne skutki zmian klimatu, podwyżki cen żywności i wynikające z nich problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa żywnościowego rodzinom – drobnym producentom na co dzień nie brakuje zmartwień. Przykładowo, w regionie Afryki Zachodniej rolnicy uprawiają bawełnę na polach od dwóch do pięciu hektarów. Zyski ze sprzedanych plonów muszą wystarczyć na zakup żywności, pokrycie kosztów opieki zdrowotnej, czesnego za naukę, a także zakup ziarna i narzędzi rolniczych. W takiej sytuacji nawet niewielki spadek cen może spowodować, że producent nie będzie w stanie zaspokoić wymienionych wyżej potrzeb. Wysoko oprocentowane kredyty są prawdziwą zmorą dla producentów w Indiach, którzy często nie mają środków na zakup nawozów i innych środków produkcji. Brak możliwości spłaty rosnącego zadłużenia często popycha zdesperowanych rolników do samobójstwa. Znaczny stopień złożoności łańcucha dostaw bawełny i wyrobów włókienniczych sprawia, że drobni producenci nie mają praktycznie możliwości negocjowania lepszych cen sprzedaży plonów.

Podobne problemy dotykają większości gałęzi produkcji rolnej. Charakterystyczne dla sektora bawełny są jednak dotacje płynące do producentów z bogatszych regionów świata, jak Europa czy USA, które mają ogromny wpływ na kształt globalnego rynku bawełny.
W latach 2014–2015 łączna wartość dotacji osiągnęła rekordową kwotę 10,35 miliarda dolarów, przy czym same dotacje rządu chińskiego wyniosły 8,2 miliarda dolarów. Producenci bawełny z Turcji dostali łącznie 508 milionów dolarów, a farmerzy z USA – 490 milionów. Rządowe dotacje wywołują sztuczne zaniżenie cen rynkowych, które odbierają w praktyce producentom z krajów rozwijających się możliwość konkurowania z rolnikami z bogatszych państw. W rezultacie bogate Stany Zjednoczone są w stanie eksportować bawełnę taniej niż kraje Afryki Zachodniej czy Indie.

W jaki sposób Fairtrade przyczynia się do poprawy sytuacji?

Fairtrade wspiera drobnych rolników z Azji i Afryki, pomagając im w tworzeniu silnych spółdzielni producenckich. Działając jako grupa, rolnicy są w stanie negocjować o wiele lepsze warunki z właścicielami odziarniarek i pośrednikami. Współpraca rolników przynosi też pozytywne zmiany w społecznościach lokalnych.

Rolnicy ze spółdzielni Chetna Organic w Indiach

Fairtrade promuje zrównoważoną produkcję bawełny. To jedyny standard gwarantujący producentom bezpośrednie korzyści finansowe w postaci ceny minimalnej i premii Fairtrade. W roku 2014 certyfikat Fairtrade uzyskały 22 organizacje producentów bawełny z siedmiu krajów. Szacunkowa łączna wartość premii wyniosła 800 tysięcy funtów brytyjskich. Znaczna część premii została przeznaczona na zakup narzędzi i środków produkcji, edukację i opiekę zdrowotną dla lokalnych społeczności. Zobacz, w jaki sposób Fairtrade zmienia życie producentów bawełny z Senegalu:

Tysiące rolników zajmujących się produkcją bawełny odczuwają już korzyści płynące ze współpracy z Fairtrade. Spółdzielnie producentów są lepiej zorganizowane, produkcja rolna stała się bardziej wydajna, a kobiety uzyskały równe prawa, począwszy od prawa do głosowania na równej płacy skończywszy. Badanie efektów certyfikacji Fairtrade w sektorze produkcji bawełny w czterech krajach wykazało wyraźny wpływ wprowadzenia standardów Fairtrade na równouprawnienie płci. W myśl standardów Fairtrade kobiety sprzedające ziarna bawełny muszą otrzymywać wynagrodzenie bezpośrednio. Do tej pory pieniądze trafiały najczęściej do rąk męża lub innego męskiego członka rodziny. Według badania zmiana ta wpłynęła na wzrost liczby kobiet uprawiających bawełnę w Afryce Środkowej i Zachodniej. Ankietowane kobiety stwierdziły, że zmiana daje im większy wpływ na zarządzanie domowym budżetem.

Zwiększenie sprzedaży bawełny na zasadach Fairtrade

Fairtrade współpracuje obecnie z niemal 55 tysiącami producentów bawełny z najbiedniejszych regionów świata. W 2014 roku zrzeszenia producentów Fairtrade sprzedały średnio 43% zbiorów na zasadach Fairtrade, dużo więcej niż w poprzednich latach. Jednocześnie na całym świecie około 90 milionów drobnych rolników zajmujących się uprawą bawełny potrzebuje wsparcia w uzyskaniu godziwej zapłaty za swoje plony. Przed nami jeszcze wiele do zrobienia.

Program Fairtrade Cotton otwiera nowe możliwości przed firmami, które chciałyby kupować więcej bawełny na zasadach Fairtrade, dzięki czemu więcej rolników uzyska dostęp do rynku Fairtrade. Nowy model opiera się na spostrzeżeniu, że firmy odzieżowe chcą wykorzystywać więcej bawełny Fairtrade do ogólnej produkcji, zamiast tworzyć odrębne linie produktów Fairtrade. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o programie Fairtrade Cotton.

– Zakup odzieży wyprodukowanej w sposób sprawiedliwy to nie działanie charytatywne. Jest to raczej wyrażenie uznania dla wszystkich osób stojących za jej produkcją. Dzięki Fairtrade spółdzielnia Chetna Organic może wspierać tworzenie organizacji producentów, tak by mogły stać się w pełni samowystarczalne i autonomiczne. Pozostałe systemy certyfikacji pomijają kwestię tworzenia zrzeszeń producentów, a przecież jest to kluczowy warunek długofalowego sukcesu. Tworzenie struktur spółdzielczych wpływa również na poprawę sytuacji kobiet, choć w tym zakresie pozostaje jeszcze wiele do zrobienia – podkreśla G S Rao, koordynator krajowy indyjskiego zrzeszenia producentów Fairtrade Chetna Organic.

Producenci ze spółdzielni Fairtrade

Związek spółdzielców AGROCEL, Indie