Spółdzielnia ASOBANARCOOP, Kolumbia

Aimeth Fernández Angulo jest drobną producentką bananów i prezesem ASOBANARCOOP – spółdzielni rolniczej działającej na terenie kolumbijskiego departamentu Magdalena.

Informacje o producencie

W niewielkim gospodarstwie wielkości 1,3 hektara Aimeth produkuje tygodniowo około 67 skrzyń, czyli 1,2 tony bananów. Oprócz tego od 26 lat Aimeth pracuje w spółdzielni ASOBANARCOOP jako ekonomistka, służąc rozległą wiedzą w zakresie systemów zarządzania jakością i bogatym doświadczeniem w dziedzinie zarządzania przedsiębiorstwem. Początkowo Aimeth kierowała działem administracji spółdzielni. Obecnie pełni funkcję prezesa, a do jej licznych zadań należy dbałość o to, aby organizacja działała zgodnie ze standardami Fairtrade i GlobalGap. Ponadto Aimeth działa w komisji ds. edukacji, która zajmuje się organizacją różnego rodzaju szkoleń finansowanych z premii Fairtrade. Jako członek komisji edukacji Aimeth współpracuje bezpośrednio z Fairtrade w zakresie programów profilaktyki zdrowotnej, warsztatów dotyczących ochrony środowiska oraz projektów skierowanych do osób starszych i dzieci.

ASOBANARCOOP – Informacje ogólne

Związek ASOBANARCOOP powstał w 1987 roku z inicjatywy siedemnastu rolników, którzy połączyli siły, aby łatwiej eksportować banany i podnosić standard życia swoich rodzin. Związek uzyskał oficjalny status spółdzielni w 2002 roku. Obecnie zrzesza 44 rolników, w tym 11 kobiet, którzy gospodarują łącznie na 135 hektarach. Przeciętne gospodarstwo ma trzy hektary i produkuje około 30 ton bananów z hektara. Zyski z uprawy bananów stanową średnio 80% dochodów rolników. Spółdzielnia zatrudnia obecnie pięciu pracowników na pełen etat. Oprócz tego poszczególni rolnicy zatrudniają łącznie 58 pracowników stałych i 673 pracowników sezonowych i dorywczych na czas tygodniowych zbiorów lub do wykonywania innych zadań.

Przy produkcji bananów zatrudnienie znajduje około 80% mieszkańców kolumbijskiego departamentu Magdalena. Jednak pojawiające się coraz to nowe duże plantacje palmy olejowej wypierają producentów bananów, odbierając im możliwość pracy. Wielkie firmy nieustannie naciskają na rolników, chcąc odkupić ich gospodarstwa. Niektórzy właściciele plantacji posuwają się nawet do przekopywania systemów nawadniających, tak aby woda nie docierała na poletka rolników. W ten sposób usiłują nakłonić ich do sprzedaży ziemi.

Negatywny wpływ na produkcję bananów mają również zmiany klimatu. Rolnicy coraz częściej borykają się z problemem suszy i niedostatku wody. Silne wiatry, gwałtowne ulewy i nagłe powodzie również niszczą plony. Ponadto niestabilna sytuacja gospodarcza Kolumbii i częsta rewaluacja peso również utrudniają życie drobnym producentom. Trwająca pół wieku (1964–2016) wojna domowa zakorzeniła w Kolumbijczykach strach przed niespodziewanym atakiem uzbrojonych partyzantów.

Partnerstwo z Fairtrade

Ostatnia dekada była niezwykle trudna dla zrzeszonych w spółdzielni producentów bananów, głównie ze względu na konieczność sprostania wymogom rynku w zakresie certyfikacji zrównoważonej produkcji i spełniania norm jakościowych. Spółdzielnia ASOBANARCOOP wdrożyła strategię rozwoju społeczno-ekonomicznego społeczności lokalnych zrzeszonych rolników. Plan zakładał uzyskanie certyfikatu Fairtrade w 2006 roku, a w roku kolejnym – certyfikatu GlobalGap oraz standardu w zakresie bezpieczeństwa żywności i higieny, bez którego dostęp do większości rynków europejskich jest niemożliwy. Spółdzielnia przeznaczyła środki z premii Fairtrade na poprawę sytuacji życiowej zrzeszonych rolników poprzez modernizację gospodarstw, zdobycie certyfikatów i pomoc w uzyskaniu lepszych cen skupu bananów.

W zależności od warunków atmosferycznych spółdzielnia produkuje rocznie od 210 do 315 tysięcy skrzyń bananów. Standardowa skrzynia waży 18,14 kilograma, co oznacza produkcję między 3800 a 5700 ton rocznie. Około 90% bananów produkowanych przez ASOBANARCOOP jest sprzedawanych na zasadach Fairtrade. Za sprzedaż owoców w systemie Fairtrade producenci otrzymują cenę minimalną, która wystarcza na pokrycie kosztów produkcji oraz premię Fairtrade w wysokości 1 dolara za każdą sprzedaną skrzynkę. Środki z premii służą do realizacji projektów mających na celu rozwój działalności i poprawę jakości życia lokalnych społeczności.

W przeprowadzonym niedawno badaniu poprosiliśmy członków spółdzielni o ocenę wpływu Fairtrade na ich życie. Okazało się, że dzięki sprzedaży na zasadach Fairtrade dochody rodzin wzrosły przeciętnie o 30%. W 2012 roku producenci Fairtrade uzyskali co najmniej 1 dolara więcej za każdą sprzedaną skrzynkę bananów. Niemal połowa rolników zrzeszonych w spółdzielni ukończyła 60 rok życia. Ponad 90% z nich uznało, że wyższe dochody i inne korzyści płynące z uczestnictwa w systemie Fairtrade znacznie podnoszą atrakcyjność rodzinnej produkcji rolnej w oczach młodego pokolenia.

Ponadto ponad 90%rolników zauważyło, że standard ich życia znacznie się poprawił, a oni sami zyskali większy wpływ na przyszłość swoją i swoich dzieci.

Odnotowano również pozytywny wpływ przestrzegania standardów Fairtrade na środowisko naturalne, wzrost wydajności produkcji i jakości owoców. Decyzja o zaprzestaniu stosowania środków chemicznych wpłynęła nie tylko na poprawę stanu przyrody, ale również na wzrost zatrudnienia, odkąd więcej osób zaczęto przyjmować do pracy przy ręcznym usuwaniu chwastów. Pracownicy najemni otrzymują wyższe płace, pracują w odpowiedniej odzieży ochronnej i mają dostęp do opieki zdrowotnej na dobrym poziomie.

Członkowie spółdzielni spotykają się regularnie, aby podejmować decyzje o przeznaczeniu premii Fairtrade. Nad realizacją wybranych projektów czuwa specjalny komitet. Zrealizowane projekty biznesowe i społeczne:

Projekty biznesowe

• Częściowe finansowanie kosztów audytów warunków certyfikacji Fairtrade i GlobalGap.
• Budowa centralnego składu nawozów, środków produkcji i narzędzi.
• Programy nieodpłatnego przekazywania nawozów, środków produkcji i narzędzi w celu podnoszenia wydajności.
• Organizacja szkoleń z zakresu zrównoważonej produkcji rolnej i nowoczesnych technik produkcji. Dzięki wiedzy nabytej podczas szkoleń udało się podnieść wydajność o 9% w ciągu roku.
• Budowa nowoczesnych systemów nawadniających w 31 gospodarstwach.
• Kopanie i oczyszczanie rowów melioracyjnych w gospodarstwach.
• Przeprowadzenie analizy gleby w celu poprawy jej żyzności.
• Podłączenie kolejnych gospodarstw do linii energetycznej.
• Modernizacja lokalnych dróg.

Projekty społeczne

• Organizacja zespołów medycznych prowadzących badania ogólne i badania wzroku mieszkańców okolicy.
• Pożyczki na pokrycie kosztów edukacji i remontów mieszkań.
• Organizacja szkoleń dla wszystkich członków lokalnych społeczności z zakresu ochrony środowiska, ograniczania do minimum stosowania środków agrochemicznych i poprawy dostępu do czystej wody.
• Fundusz ratunkowy i praktyczna pomoc ofiarom powodzi i innych klęsk żywiołowych.
• Zakładanie przydomowych ogródków w celu poprawy jakości żywienia osób starszych.
• Wspieranie działań w obszarze kultury, na przykład poprzez pomoc w organizacji koncertów muzyki tradycyjnej.