Wyniki badań: Fairtrade wzmacnia bezpieczeństwo finansowe rolników

Najnowsze badania wskazują, że Fairtrade wzmacnia bezpieczeństwo finansowe oraz wspiera zrównoważony rozwój rolników w obliczu globalnych kryzysów.

Wyniki obszernego badania opublikowanego 10 czerwca tego roku wskazują, że w czasach globalnego kryzysu rolnicy zrzeszeni w organizacjach producentów certyfikowanych przez Fairtrade rozwijają silniejsze i bardziej zrównoważone gospodarstwa, zwłaszcza pod względem odporności finansowej, kwestii społecznych, zrównoważonego wpływu na środowisko naturalne i właściwego zarządzania tworzonymi spółdzielniami.

Raport zatytułowany Assessing the Impact of Fairtrade on Poverty Reduction and Economic Resilience through Rural Development (Ocena wpływu Fairtrade na zmniejszanie ubóstwa i wzmacnianie odporności ekonomicznej poprzez rozwój społeczności wiejskich) powstał w ramach współpracy organizacji krajowych Fairtrade z Niemiec i Austrii, przy wsparciu organizacji Mainlevel Consulting. Z publikacji wynika, że standardy i ceny Fairtrade oraz realizacja programów wsparcia sprawiają, że rolnicy Fairtrade i ich społeczności radzą sobie lepiej niż producenci niecertyfikowani, zwłaszcza w trudnych czasach.

Zapoznaj się z pełną wersją raportu (dokument w języku angielskim). Pobierz tutaj >

Badacze przyglądali się tym samym organizacjom producentów z certyfikatem Fairtrade trzykrotnie w ciągu dekady, uzyskując cenne informacje na temat zmieniających się warunków i perspektyw dla producentów Fairtrade. Do badania wytypowano producentów kakao z Ghany oraz organizacje producentów kawy i trzech producentów bananów z Peru. Równolegle badaniu poddane były organizacje zbliżone wielkością i działające w podobnej lokalizacji, ale bez certyfikacji Fairtrade. Celem porównania było wyodrębnienie wpływu Fairtrade spośród innych czynników zewnętrznych.

Badanie wykazało poprawę sytuacji finansowej gospodarstw poprzez wzrost dochodów, poprawę bezpieczeństwa finansowego i podniesienie poziomu oszczędności. W przypadku producentów kawy zrzeszonych w certyfikowanej spółdzielni Fairtrade La Florida w Peru odnotowano dochody wyższe o ponad 50% w porównaniu z rolnikami spoza systemu certyfikacji Fairtrade.

W czasach kryzysu widać wyraźnie, jak Fairtrade wzmacnia odporność finansową rolników i wspiera ich, aby mogli dalej zajmować się uprawą ziemi. Badanie wykazało, że dwa mechanizmy Fairtrade – cena minimalna i premia – stanowią kluczowe zabezpieczenie dla organizacji drobnych rolników i ich społeczności

— twierdzi Tatjana Mauthofer, badaczka z Mainlevel Consulting i współautorka badania.

Fairtrade oznacza więcej korzyści

Z raportu wynika, że pozytywny wpływ na sytuację rolników wykracza poza kwestie finansowe. Spółdzielnie z certyfikatem Fairtrade odznaczały się wyższym poziomem zarządzania, zwłaszcza w zakresie transparentności i demokratycznych procedur podejmowania decyzji. Badacze wskazują, że właściwe zarządzanie jest warunkiem zrównoważonego rozwoju, ponieważ organizacje rolników są zobowiązane do podejmowania i realizacji decyzji dotyczących środowiska, kwestii społecznych i ekonomicznych.

W porównaniu z producentami bez certyfikatu organizacje Fairtrade odnotowały również lepszy wynik w sferze społecznej, obejmującej kwestie równości płci oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Na przykład kobiety w organizacjach Fairtrade chętniej i odważniej wygłaszały swoje zdanie. W badaniu przytoczono cytat z dyskusji w ramach grupy fokusowej w spółdzielni producentów kakao Kuapa Kokoo z Ghany, z którego wynika, że w ciągu ostatnich czterech lat kobiety zyskały większy wpływ na podejmowanie decyzji w organizacji. Podobne korzyści zaobserwowano również w obszarze zdrowia. Na przykład w prężnie działających spółdzielniach producentów bananów przeznaczano premię Fairtrade na opiekę zdrowotną, w tym środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się pandemii COVID-19, jak również szkolenia w zakresie zdrowia.

Zderzenie z ponurą rzeczywistością

Badacze zidentyfikowali również poważne wyzwania, które mogą zniweczyć korzyści wynikające z certyfikacji Fairtrade i zagrażają sytuacji rolników. Zdaniem Tatjany Mauthofer korzyści wynikające z działania w ramach systemu Fairtrade są poddawane rosnącej presji ponurej rzeczywistości globalnych kryzysów, takich jak zmiany klimatu czy pandemia COVID-10. Jednocześnie poziom cen produktów rolnych jest „zbyt niski, aby pokryć rosnące koszty produkcji i zapewnić środki na utrzymanie”.

Z raportu wynika, że skutki zmian klimatu zmuszają rolników, częstokroć bez potrzebnego wsparcia finansowego, do szybkiego przystosowywania produkcji i różnicowania źródeł dochodów, jak również wdrażania przyjaznych dla klimatu sposobów upraw. Tymczasem na negatywne skutki finansowe zmian klimatu nakładają się efekty pandemii COVID-19, przez którą część producentów odnotowała niższą sprzedaż przy jednoczesnym wzroście kosztów nawozów i transportu.

W raporcie podkreślono rolę Fairtrade we wspieraniu rolników i spółdzielni w przezwyciężaniu trudności finansowych. Jednak autorzy ostrzegają, że postęp na drodze do pokonania ubóstwa i osiągnięcia dochodów wystarczających na godziwe życie może zostać zatrzymany, a nawet zaprzepaszczony, jeśli rolnicy nie będą otrzymywać więcej pieniędzy za swoje plony.

Dzięki raportowi rolnicy z certyfikowanych organizacji Fairtrade, firmy i handlowcy będą mogli lepiej zrozumieć faktyczny wpływ systemu Fairtrade na życie producentów rolnych. Jednocześnie dokument stanowi wezwanie do działania dla organizacji na każdym etapie łańcuchów dostaw, aby wziąć odpowiedzialność za inwestowanie w przystosowywanie produkcji i ograniczanie negatywnych skutków zmian klimatu oraz realizację wartości Fairtrade, zanim będzie za późno. To właśnie najważniejszy wniosek, jaki płynie z tego fascynującego badania.

— wyjaśnia Claudia Brück z Zarządu Fairtrade Germany.

Wezwanie do bardziej sprawiedliwego działania

Raport zawiera również szereg rekomendacji dla firm tworzących łańcuchy dostaw. Dotyczą one działań, które należy podjąć niezwłocznie, aby przybliżyć się do sytuacji, w której rolnicy będą osiągać zrównoważone dochody, a przyszłość takich produktów jak banany, kakao czy kawa będzie niezagrożona. Wśród działań autorzy wymieniają m. in.: finansowanie przystosowywania produkcji do zmian klimatu; płacenie rolnikom wyższych cen, które przybliżą ich do osiągnięcia dochodów wystarczających na godziwe życie; finansowanie i wspieranie rolników w procesie zróżnicowania źródeł dochodu, modernizacji gospodarstw i lepszego zarządzania; określenie stopnia, w jakim kobiety i grupy marginalizowane odczuwają niewspółmiernie duże skutki pandemii COVID-19, a następnie podjęcie działań zaradczych.

Fairtrade oferuje kompleksowe mechanizmy przeciwdziałania opisanym poważnym zagrożeniom, od ceny minimalnej i premii Fairtrade po szkolenia klimatyczne. Jeśli jednak firmy i władze nie rozszerzą znacząco swoich zobowiązań, sytuacja rolników będzie się pogarszać, co może skłonić ich do porzucenia gospodarstw.

— podkreśla Claudia Brück.

Fairtrade odgrywa kluczową rolę w mobilizowaniu do działania, pozyskiwaniu funduszy i promowaniu wiedzy, zwłaszcza na temat skutków zmian klimatu dla rolników, którzy znajdują się na początku łańcuchów dostaw. Z tego powodu autorzy raportu wzywają Fairtrade do kontynuowania zdecydowanych działań w dziedzinie przystosowywania produkcji do zmian klimatu oraz uświadamiania firm i konsumentów. Jednocześnie firmy tworzące łańcuch dostaw, których działalność opiera się na produktach rolnych, powinny niezwłocznie rozszerzać swoje zobowiązania i wspierać rolników w podejmowaniu działań na rzecz przystosowywania produkcji do zmian klimatu.

— dodaje Tatjana Mauthofer.

Zapoznaj się z pełną wersją raportu z badań Assessing the Impact of Fairtrade on Poverty Reduction and Economic Resilience through Rural Development (dokument w języku angielskim).

Zdjęcie wyróżniające: Sortowanie i etykietowanie bananów w Peru. © Fot. Ángela Ponce / Fairtrade