Odpowiedź na krytykę ze strony Centrum im. A. Smitha

Jakiś czas temu brytyjskie Centrum im. Adama Smitha opublikowało raport, w którym otwarcie krytykuje idee Sprawiedliwego Handlu, twierdząc, że jest to system, który „wyrządza więcej szkody niż pożytku”. Niestety oprócz słów krytyki autorzy raportu nie mają żadnego pomysłu na pomoc 2 miliardom osób na świecie inaczej niż poprzez „niewidzialną rękę wolnego rynku”. Uważamy, że krytyka w dużej mierze jest chybiona, dlatego publikujemy oświadczenie Fairtrade Foundation, będące odpowiedzią na część zarzutów wysuwanych przez Centrum im. Adama Smitha.

• Producenci certyfikowani w ramach Fairtrade czerpią korzyści kosztem innych producentów, pozostających poza tym systemem. Autorzy raportu nie przywołują dowodów na poparcie powyższej tezy poza wypowiedziami dwóch ekonomistów, którzy ograniczają się do stwierdzenia, że „tak musi być, ponieważ teoria wolnego rynku tak mówi”. W rzeczywistości, rolnicy uczestniczący w systemie Fairtrade często zaznaczają, że ich spółdzielnie po raz pierwszy wprowadzają konkurencję na rynku kawy, zmuszając lokalnych kupców do zaoferowania rolnikom wyższych cen za uprawianą przez nich kawę.
• System Fairtrade pomaga rolnikom z Meksyku (kraju względnie bogatego), natomiast ignoruje się ciężki los rolników z krajów bardzo ubogich, takich jak Etiopia. Pomijając fakt, że meksykański region Chiapas, w którym uprawia się kawę, jest jednym z najbiedniejszych regionów Ameryki Środkowej, każdy kto widział film „Black Gold” ² wie, że poprzez współpracę z osobami takimi jak Tadesse Meskela z Oromia Co-operative Union, system Fairtrade pomaga także tysiącom drobnych rolników z Etiopii.
• Fairtrade utrzymuje ludzi w ich dotychczasowym ubóstwie zamiast umożliwić im zdobycie nowych źródeł zarobku. Twórcy raportu kolejny raz ignorują słowa setek producentów z krajów rozwijających się, którzy wyraźnie zaznaczają, że stabilność i bezpieczeństwo osiągnięte dzięki uczestnictwie w systemie Fairtrade umożliwiają im dokonywanie inwestycji w nowe obszary działalności, co w innym wypadku byłoby zbyt ryzykownym posunięciem.
• Konsumenci mają obecnie możliwość wyboru systemów etycznych konkurencyjnych w stosunku do systemu Fairtrade (np. „Rainforest Alliance” czy „UTZ certified” – przyp. tłumacz). Wiele z tych systemów etycznych jest promowanych przez Adam Smith Institute właśnie dlatego, że nie próbują one ingerować w wolny rynek. Fairtrade pozostaje jednak unikalnym rozwiązaniem ponieważ gwarantuje rolnikom stałą cenę, pokrywającą koszty zrównoważonej uprawy, premię na inwestycje w projekty społeczne, a także wsparcie dla organizacji zrzeszających drobnych rolników, dzięki czemu mogą oni skutecznie konkurować na globalnym rynku. Właśnie dlatego organizacje charytatywne takie jak CAFOD, Christian Aid i Oxfam ³, posiadające kilkudziesięcioletnie doświadczenie w walce z ubóstwem w krajach rozwijających się, wspierają system Fairtrade jako model rozwoju ubogich regionów świata w oparciu o handel.