Nie posyłajmy dzieci do pracy, tylko do szkoły

Według szacunków UNICEF oraz Międzynarodowej Organizacji Pracy około 160 mln dzieci na świecie zmuszanych jest do pracy. Czas powiedzieć temu dość! To nasz apel z okazji Światowego Dnia Sprzeciwu wobec Pracy Dzieci, który obchodzimy 12 czerwca.

Zdjęcie wyróżniające: Uczeń drugiej klasy ze szkoły założonej przez spółdzielnię ECAMOM dzięki środkom z premii Fairtrade, Wybrzeże Kości Słoniowej, fot. Mohamed Aly Diabate / Fairtrade / Fairpicture.

Spośród chłopców i dziewcząt wykorzystywanych do pracy nawet 70%, tj. 112 mln jest zatrudnionych w rolnictwie. Dla Fairtrade to szczególnie ważne, ponieważ organizacja ta powstała, by działać na rzecz społeczności rolniczych z krajów globalnego Południa. Problem zatrudniania nieletnich został dodatkowo spotęgowany przez pandemię COVID-19, zamykanie szkół oraz bezrobocie rodziców. Z danych UNICEF wynika również, że od 2016 r. po raz pierwszy wzrosła liczba dzieci wykonujących pracę w niebezpiecznych warunkach z 72,5 mln do 79 mln .

Praca zamiast dzieciństwa

Standardy Fairtrade zakazują wykorzystywania dzieci do pracy, a znak FAIRTRADE umieszczony na opakowaniu oznacza, że produkcja była weryfikowana pod kątem bezwzględnego przestrzegania tego zakazu. To niezwykle istotne, ponieważ z danych publikowanych przez Fairtrade wynika, że aż 45% dzieci z Ghany i Wybrzeża Kości Słoniowej wykonuje prace przy uprawach kakao, z którego wytwarza się uwielbiane w Polsce wyroby czekoladowe.

Dzieci są wykorzystywane nie tylko przy produkcji kakao, ale też cukru trzcinowego, kawy, herbaty, bananów, winogron i tekstyliów, a także różnych warzyw, owoców, orzechów, nasion i olejów. Obejmuje to używanie ostrych narzędzi, narażenie na działanie niebezpiecznych chemikaliów i przenoszenie ciężkich ładunków.

Fairtrade działa tam, gdzie zagrożenia związane z pracą dzieci są największe. Problem ten dotyczy szczególnie Afryki Subsaharyjskiej, Ameryki Łacińskiej i Azji, ale jest odnotowywany na całym świecie. Pamiętajmy, że produkcja tych surowców zagraża również dzieciom, które nie są zaangażowane do pracy. Rozpylanie pestycydów z powietrza na plantacjach bananów może mieć wpływ na ludzi mieszkających w odległości do 1,5 kilometra, utrudniając rozwój dziecka i płodu. Praca matek na plantacjach i farmach kwiatowych w nadgodzinach i długie dojazdy mogą zagrażać bezpieczeństwu dzieci, które w tym czasie zostają pod opieką niewiele starszego rodzeństwa

— wyjaśnia Michał Bryda-Przybyszewski, menedżer ds. komunikacji w Fairtrade Polska.

Nie możemy pozwolić, by problem pracy dzieci nadal się pogłębiał. Wszyscy wspólnie musimy podjąć wysiłki, by temu przeciwdziałać, a każdy z nas może to zrobić na codziennych zakupach, np. wybierając produkty z certyfikatem Fairtrade

— dodaje Michał Bryda-Przybyszewski.

Abhik Sharma, uczeń szkoły Vasudha Vidya Vihar, w stanie Madhya Pradesh w Indiach, fot. Fabian Sturm / Fairtrade

Batalia Fairtrade o lepsze jutro dzieci

Rządy, świat biznesu i konsumenci mają wspólny obowiązek długofalowej walki o systematyczną poprawę warunków życia dzieci na całym świecie. Według Fairtrade głównym powodem występowania zjawiska jest ubóstwo wynikające z niesprawiedliwych praktyk handlowych oraz brak świadomości na temat praw dziecka. Organizacja Fairtrade odpowiada na to wyzwanie na cztery sposoby, angażując się w szczególności w:

• zwalczanie pierwotnych przyczyn pracy dzieci, tj.: ubóstwa, wykorzystywania i dyskryminacji poprzez obowiązujące standardy i audyty,
• zapewnienie uczciwych warunków handlowych: ceny minimalnej i premii Fairtrade, co pozwala rolnikom wyrwać się z kręgu ubóstwa,
• zachęcanie spółdzielni rolniczych do wprowadzania polityk służących przeciwdziałaniu pracy dzieci oraz wdrażaniu systemów wewnętrznej kontroli i reagowania w przypadku wykrycia zagrożeń
• informowanie i podnoszenie świadomości zarówno wśród ludności i rolników globalnego Południa, jak i konsumentów z całego świata.

Dlaczego solidarne zwiększenie wysiłków na rzecz dzieci jest tak istotne? Otóż ILO – Międzynarodowa Organizacja Pracy zwraca uwagę na fakt, że mimo znacznego postępu w ograniczaniu pracy najmłodszych w ciągu ostatnich dwóch dekad i spadku liczby wykorzystywanych dzieci o około 65 mln trend ten w 2016 roku stracił na dynamice i znów następuje wzrost.

Lepszy świat dzięki zakupom w Polsce

W 2022 roku Polacy zakupili produkty z certyfikatem Fairtrade o hurtowej wartości ponad 746 mln zł. Dzięki temu z Polski do krajów globalnego Południa trafiły dodatkowe środki w wysokości ponad 7,8 mln zł w ramach premii Fairtrade.

Uczennice i uczniowie szkoły sportowej Corcialey, Kolumbia, fot. Dina Ramos / Fairtrade

Premia Fairtrade wypłacana rolnikom przy sprzedaży plonów może być przeznaczana na przykład na edukację najmłodszych. Z tych funduszy w wiosce Mahenge w Tanzanii budynek szkoły zyskał nowy dach. Ze środków wypracowanych przez rolników rozpoczęła się również budowa szkoły średniej z internatem w miejscowości Mtama. Z kolei w Indiach dzięki premii Fairtrade powstała szkoła Vasudha Vidya Vihar, do której obecnie uczęszcza ponad 500 uczniów i uczennic. Ich rodzice uiszczają symboliczne czesne, a rolnicy działający w Fairtrade otrzymują dodatkową zniżkę oraz ulgę na zapisanie rodzeństwa.

Szkoła w Mahenge, Tanzania, fot. Didier Gentilhomme / Fairtrade

W trakcie Miesiąca Fairtrade 2023 prowadziliśmy kampanię społeczną „Do szkoły czy do pracy? Ty wybierasz”, w ramach której poszerzaliśmy świadomość na temat problemu pracy dzieci na świecie. Więcej na temat kampanii znajduje się na stronie.