Gorzka prawda o słodkich bananach

Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie uruchomiła interaktywną stronę internetową poświęconą bananom: www.ekonsument.pl/banany. Można na niej znaleźć wiele istotnych informacji na temat kulis przemysłu bananowego i możliwości wpływu konsumentów na zmianę sytuacji drobnych rolników i pracowników plantacji. Oprócz warstwy merytorycznej na uwagę zasługuje dynamiczny i interaktywny charakter strony – klipy wideo, licznik zarobków i grafiki znacznie ułatwiają zrozumienie problemów związanych z produkcją bananów.

Banany – gatunek zagrożony

Banan to banał. Przyzwyczailiśmy się, że możemy go kupić wszędzie, o każdej porze roku i że nie wydamy na niego majątku. Jednak najpopularniejszy owoc na świecie ma swoje ciemne tajemnice. Z wielu nie zdajemy sobie sprawy, o innych wolelibyśmy nie wiedzieć. A przecież za kilkanaście lat banany mogą stać się jedynie wspomnieniem.
Banany, które możemy kupić w polskich i w europejskich sklepach, sprowadzane są przede wszystkim z Ameryki Łacińskiej, gdzie uprawia się je na ogromnych monokulturowych plantacjach. Ten rodzaj produkcji stanowi zagrożenie nie tylko dla środowiska, ale także dla samych bananów. Monokulturowe uprawy są szczególnie narażone na choroby, z którymi rośliny same sobie nie radzą. To tylko kwestia czasu, kiedy obecnie najpopularniejsza odmiana Cavendish podzieli los swego poprzednika, odmiany Gros Michel, którą zaraza panamska zmiotła z powierzchni ziemi w latach 50-tych ubiegłego wieku.

Trudny los producentów i pracowników plantacji

Oprócz kwestii środowiskowych większość z nas nie zdaje sobie również sprawy z tego, w jaki sposób są uprawiane i kto się tym zajmuje. Wiemy, że aby banany mogły trafić na sklepowe półki potrzebni są ludzie, ale nasze wyobrażenia o bananowych rajach odbiegają od smutnej rzeczywistości. Kobiety, mężczyźni, a często również i dzieci, pracują kilkanaście godzin na dobę, narażeni na kontakt z niebezpiecznymi dla zdrowia pestycydami, a za swoją ciężką pracę dostają marne grosze. Dużą część siły roboczej stanowią imigranci zarobkowi, którzy nie mogą liczyć na żadne wsparcie ze strony lokalnych instytucji.

Fairtrade oznacza zmianę

Praca na plantacji jest ciężka, żmudna i nie daje nadziei na lepszą przyszłość. Na szczęście są też wyjątki. Są takie miejsca, gdzie bananowy biznes funkcjonuje inaczej. Głównymi bohaterami jaśniejsze części bananowej historii są niezależne związki zawodowe i system certyfikacji Fairtrade. W gospodarstwach i na plantacjach Fairtrade obowiązuje zakaz pracy dzieci i pracy przymusowej oraz wszelkich form dyskryminacji. Spółdzielnie producentów są zarządzane w sposób demokratyczny. Ważnym elementem Fairtrade jest gwarantowana cena minimalna i premia, którą mogą przeznaczyć np. na budowę dróg, szkół, wybrane projekty społeczne i rozwój gospodarstw. Ważne jest również środowisko: dążenie do jak najmniejszego zużycia środków chemicznych oraz zachowania bioróżnorodności. Producenci bananów Fairtrade muszą się jednak utrzymać, czyli mieć zbyt na swoje produkty. Muszą znaleźć się ludzie, którzy będą zwracać uwagę na certyfikację, a kiedy trzeba, będą walczyć o wprowadzenie regulacji zapewniających pracownikom godne życie.

Twoje zakupy mogą zmieniać świat

Konsumenci na całym świecie mogą poprzez swoje wybory w sklepach zmienić oblicze bananowego biznesu. Nie zrobią tego jednak, jeśli prawda na temat ciemnych stron produkcji bananów pozostanie tajemnicą. Właśnie dlatego powstała strona www.ekonsument.pl/banany, która w przystępny i ciekawy sposób opowiada bananową historię. Grafiki, filmy video i ciekawostki opisują życie konkretnych osób pracujących przy uprawie bananów, przybliżając problemy, z jakimi zmagają się oni na co dzień.
Na stronie www.ekonsument.pl/banany można dowiedzieć się więcej: jak pomóc, jak się zaangażować, gdzie kupować produkty z certyfikatem Fairtrade oraz jak wywierać presję na duże sieci handlowe, by postępowały uczciwie.

Strona www.ekonsument.pl/banany powstała w ramach międzynarodowej kampanii Kupuj Odpowiedzialnie Owoce (ang. Make Fruit Fair!), która walczy o bardziej sprawiedliwy handel bananami i innymi owocami egzotycznymi. W Polsce kampania realizowana jest przez Fundację Kupuj Odpowiedzialnie (www.ekonsument.pl).