Fairtrade wprowadza pierwszą cenę referencyjną kawy z Kolumbii

Wprowadzone ceny o charakterze dobrowolnym są pierwszym krokiem dla firm i producentów kawy na drodze do zapewnienia rolnikom z Kolumbii dochodów wystarczających na godziwe życie.

Wprowadzona przez Fairtrade pierwsza cena referencyjna zapewniająca dochód wystarczający na godziwe życie ustalona dla kawy uprawianej w Kolumbii to kolejne działanie organizacji na rzecz stabilnych i zrównoważonych dochodów dla rolników. Stabilne i zrównoważone ceny to jeden z kluczowych czynników na drodze do tego, by dochód, jaki uzyskują kolumbijscy producenci kawy, wystarczał na godziwe życie.

Nowe dobrowolne ceny oparte są na całościowym modelu cenowym Fairtrade. Za jego pomocą obliczono, jaką cenę powinien otrzymać producent kawy w Kolumbii, aby móc inwestować w gospodarstwo i żyć na godziwym poziomie, jeśli spełnia inne kluczowe parametry, jak minimalna powierzchnia upraw czy odpowiednia wydajność. Dochód wystarczający na godziwe życie to taki, za który rodzinę rolników stać na mieszkanie w odpowiednich warunkach, właściwe odżywianie, pokrycie kosztów związanych z edukacją i opieką zdrowotną oraz zaspokojenie innych podstawowych potrzeb.

Mimo, że wartość światowego rynku kawy przekracza 220 miliardów dolarów, wielu rolników zajmujących się jej uprawą żyje w ubóstwie. Jak wykazali autorzy ubiegłorocznego raportu Specialty Coffee Association, wahania rynku znacząco utrudniają rolnikom przetrwanie w trudnych czasach, a niskie ceny skupu prowadzą do ciągłego pogarszania się wydajności i dochodowości gospodarstw. W latach 2018–2019 ceny skupu kawy w Kolumbii spadły do poziomu najniższego od 12 lat, by w bieżącym roku wzrosnąć do rekordowych wartości w wyniku ogólnokrajowego strajku i blokad portów. Z analizy Fairtrade wynika, że choć aktualne ceny na rynku w Kolumbii przewyższają wartość cen referencyjnych zapewniających dochód wystarczający na godziwe życie, nie mają one trwałego charakteru, utrzymując rolników w niepewności.

– Dochód wystarczający na godziwe życie to prawo człowieka i niezbędny warunek osiągnięcia wielu z ustanowionych Celów Zrównoważonego Rozwoju – podkreśla Carla Veldhuyzen van Zanten, starsza doradczyni Fairtrade International ds. zrównoważonych środków utrzymania. – Jeśli uprawa nie będzie dla rolników opłacalna, wkrótce na świecie zabraknie kawy, ponieważ młode pokolenie nie chce przejmować gospodarstw po rodzicach. Elementem rozwiązania tego problemu musi być cena, która zapewnia godziwe życie i wystarcza na pokrycie zrównoważonych kosztów produkcji.

Rekomendowana cena Fairtrade zapewniająca dochód wystarczający na godziwe życie wynosi 9900 pesos kolumbijskich (około 2,75 dolara) za kilogram suchych ziaren kawy konwencjonalnej i 11 000 pesos (około 3,06 dolara) za kilogram kawy ekologicznej. Ceny te uwzględniają koszty, jakie ponoszą rolnicy, stosując odpowiednie techniki upraw, aby uzyskać stabilną wydajność plonów i wypłacić godziwe wynagrodzenia ewentualnym pracownikom.

Biorąc pod uwagę różnice wartości poszczególnych wyliczeń dochodów wystarczających na godziwe życie w Kolumbii, eksperci Fairtrade określili zakres cen referencyjnych zapewniających dochód wystarczający na godziwe życie, którego dolna granica wynosi 8570 pesos za kilogram kawy konwencjonalnej i 9500 pesos za kilogram kawy ekologicznej. Fairtrade będzie współpracować z firmami zaangażowanymi na rzecz uzyskiwania przez rolników dochodów wystarczających na godziwe życie i ich dostawcami, aby określić właściwy poziom cen umożliwiający osiągnięcie tego celu.

Camilo Enciso, rolnik i przewodniczący organizacji producentów kawy ASOPEP w stanie Tolima, jest zadowolony z obecnych cen skupu, ale ma świadomość, że istnieje ryzyko ich spadku.

– Dziś w Kolumbii ceny skupu kawy są bardzo dobre. Dostajemy za nią około dwa razy więcej niż dwa lata temu. Rolnicy pytają jednak, jak długo to potrwa? Jak możemy zabezpieczyć cenę w przyszłości? Gdyby ceny utrzymały się na obecnym poziomie, moglibyśmy się bardzo rozwinąć. Jeśli jednak praca przynosi straty, a do tego nie wiadomo, za jaką cenę przyjdzie nam sprzedać kawę, nasza sytuacja staje się bardzo trudna.

Około 300 producentów kawy z Kolumbii zrzeszonych w 9 certyfikowanych przez Fairtrade organizacjach producentów w ciągu całego roku prowadziło bilans zysków i strat gospodarstw, używając do tego narzędzi opracowanych przez Fairtrade we współpracy z siecią producentów CLAC. Na tej podstawie eksperci Fairtrade określili, jakie są ich dochody i ile brakuje do osiągnięcia dochodów wystarczających na godziwe życie. Następnie przedstawiciele rolników i eksperci z branży kawowej w Kolumbii spotkali się przy okrągłym stole, aby ustalić kluczowe zmienne w modelu zrównoważonych cen, jak minimalna powierzchnia upraw, poziom wydajności i koszty produkcji. Konsultacje trwały pół roku i zaowocowały zebraniem różnych punktów widzenia, dzięki czemu uzgodnione ceny referencyjne są realistyczne i zyskały akceptację rolników.

– Wyniki pracy okrągłego stołu mają dużą wartość dla łańcuchów dostaw kawy, która wykracza poza ustalenie wysokości cen referencyjnych. Konsultacje pokazały wyraźnie, jak ważne jest, by rolnicy otrzymywali uczciwą zapłatę, która zapewni im życie na godziwym poziomie – podkreśla Mario Villamil, ekspert ds. analiz gospodarczych kolumbijskiej federacji producentów kawy i uczestnik okrągłego stołu. Jednym z celów federacji jest działanie na rzecz wprowadzenia cen kawy, które zapewniają rolnikom godziwe zarobki. – Choć między uzyskanymi wynikami a wewnętrznymi kalkulacjami federacji dla kawy konwencjonalnej wystąpiły drobne rozbieżności, wynikające z nieznacznej różnicy w przyjętych założeniach, udział w tym procesie był dla nas bardzo pouczający – ocenia Villamil.

Ponadto korzystanie z narzędzi do monitorowania przychodów i wydatków dało rolnikom lepszy wgląd w funkcjonowanie gospodarstw od strony biznesowej. Niektóre organizacje producentów już poinformowały, że dzięki danym, które mogą przedstawić kupcom, udało im się wynegocjować lepsze kontrakty.

Cena minimalna i premia Fairtrade pozostaną obowiązkowymi elementami sprzedaży na zasadach Fairtrade, stanowiąc zabezpieczenie, które nie raz pomogło wielu rolnikom utrzymać się na powierzchni w obliczu kryzysów cenowych na rynku kawy w ostatnich latach. Fairtrade we współpracy z firmami i organizacjami producentów będzie opracowywać projekty zmierzające do uzyskania dochodów zapewniających rolnikom godziwe życie. Niwelowanie różnic między aktualnymi a docelowymi dochodami będzie się odbywać na różne sposoby, np. poprzez optymalizację wydajności, poprawę jakości, jak również płacenie cen referencyjnych zapewniających dochód wystarczający na godziwe życie.

– Rynek kawowy jest skomplikowany i z całą pewnością nie mamy odpowiedzi na wszystkie pytania. Jednak bardzo cieszymy się z nawiązania rozmów z firmami, które chcą zaangażować się w projekty zmierzające do uzyskiwania przez rolników dochodów wystarczających na godziwe życie i są gotowe płacić ceny referencyjne oraz monitorować postępy i dzielić się zdobytym doświadczeniem – mówi Carla Veldhuyzen van Zanten z Fairtrade.

Producent Camilo Enciso docenia potencjał współpracy Fairtrade z partnerami jako sposób na utrzymanie produkcji kawy.

– Bardzo byśmy chcieli, aby konsumenci dostrzegli, jak bardzo producenci potrzebują takich rozwiązań. Rolnicy w naszym kraju są kuszeni wizją łatwiejszego zarobku, takiego jak nielegalna uprawa koki czy maku. Na szczęście obecnie w naszym rejonie na południu stanu Tolima nie ma takich upraw. Walczymy jednak o to, by móc utrzymać się z produkcji kawy.

Szczegółowe obliczenia cen referencyjnych kawy z Kolumbii znajdują się w dokumencie wyjaśniającym.