Fairtrade Polska partnerem w projekcie na rzecz rozwoju Fairtrade w Grupie Wyszehradzkiej

Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” – Fairtrade Polska wraz z partnerami z Czech, Słowacji i Węgier będzie realizować program promocji Sprawiedliwego Handlu przy wsparciu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Celem współpracy jest wspieranie rozwoju rynków Fairtrade w krajach Grupy Wyszehradzkiej.

Cel: budowa świadomości i rozwój rynków Fairtrade w Grupie Wyszehradzkiej

W październiku 2018 roku Fairtrade International ogłosiło, że w poprzednim roku sprzedaż produktów Fairtrade na świecie wzrosła o 8%, osiągając wartość 8,5 miliarda euro. Rośnie popyt na żywność ekologiczną, w tym wyroby i składniki z certyfikatem Fairtrade. Ponad 30 tysięcy rozmaitych produktów ze znakiem FAIRTRADE jest teraz dostępnych w 125 krajach na całym świecie, w tym w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Największym powodzeniem na świecie cieszą się kawa, kakao, czekolada, herbata, banany, miód, kwiaty i bawełna, choć popularność zyskuje także złoto, zarówno w formie surowca, jak i biżuterii.

Liczba produktów Fairtrade dostępnych na rynkach Grupy Wyszehradzkiej sukcesywnie rośnie, a trendy i postawy konsumenckie dobrze rokują na przyszłość. Wyniki badań Eurobarometru z 2016 roku wskazują, że 33% Czechów, 29% Słowaków, 25% Polaków i Węgrów zapłaciłoby 5-10% więcej za wyroby pochodzące ze Sprawiedliwego Handlu . Jednocześnie należy stale edukować konsumentów, jak mogą rozpoznawać produkty ze znakiem FAIRTRADE – obecnie kojarzy go 34% Polaków.

W odpowiedzi na obecne trendy sprzedażowe cztery organizacje: Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” – Fairtrade Polska, Fairtrade Česko a Slovensko, słowacka organizacja Nadácia Integra i węgierskie Stowarzyszenie Świadomych Konsumentów Tudatos Vásárlók Egyesülete połączyły siły, by wspólnie promować ideę Sprawiedliwego Handlu i produkty ze znakiem certyfikacyjnym Fairtrade oraz wspierać właścicieli sklepów i kawiarni w sprzedaży certyfikowanych produktów Fairtrade w ramach projektu „V4 Cooperation for moving forward fair trade as a socially innovative economic model”. Partnerzy czescy i polscy to wyspecjalizowane organizacje działające na rzecz promocji marki Fairtrade. Stowarzyszenie z Węgier reprezentuje konsumentów, a słowacka organizacja współpracuje z Ten Senses Africa – kenijską przetwórnią orzechów, której misją jest wspieranie drobnych rolników w ramach Sprawiedliwego Handlu.

– Od kilku lat notujemy znaczący wzrost zainteresowania ideą i produktami Sprawiedliwego Handlu. Z badań przeprowadzonych w 2018 roku wynika, że ze znakiem FAIRTRADE zetknął się średnio co trzeci polski konsument, podczas gdy w 2015 roku rozpoznawalność sięgała 28%. Mamy nadzieję, że dzięki wspólnemu projektowi uda się osiągnąć jeszcze więcej – mówi Zbigniew Szalbot, członek Zarządu Fairtrade Polska.

Partnerzy V4 będą wymieniać się swoimi doświadczeniami i działać na rzecz zwiększania dostępności produktów Fairtrade i rozwijania popytu na swoich rynkach. Działania będą obejmować kampanie informacyjne oraz doradztwo dla firm i podmiotów publicznych w zakresie certyfikacji i wykorzystywania produktów Fairtrade w działalności.

Fairtrade w Polsce

Wartość sprzedaży produktów Fairtrade w Polsce w 2017 roku przekroczyła 95 milionów złotych (ok. 22,5 miliona euro), co oznacza 54% wzrost względem ok. 62 milionów złotych z roku poprzedniego.
Głównym czynnikiem jest dynamiczny wzrost liczby produktów z certyfikatem Fairtrade oferowanych przez duże sieci handlowe. Zbiega się to z rozwojem kampanii „Społeczności Przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu”. Rośnie świadomość opinii publicznej na temat konsekwencji nieuczciwej międzynarodowej wymiany handlowej oraz warunków panujących w rolnictwie i przetwórstwie w krajach globalnego Południa, zmian klimatycznych, szkodliwej produkcji plastiku itp. Sprzyja to rozwojowi programów bazujących na zrównoważonym rozwoju, takich jak Fairtrade.
Największym sprzedawcą produktów Fairtrade w Polsce jest PKN Orlen, który w 2008 roku na wszystkich stacjach benzynowych wprowadził do oferty kawę z certyfikatem Fairtrade. Na drugim miejscu są sieci handlowe. Istotnymi graczami są także internetowe i stacjonarne sklepy z produktami organicznymi (zarówno sieci, jak i niezależni sprzedawcy).
Polskie firmy produkujące dla marek krajowych i zagranicznych wyrażają coraz większe zainteresowanie certyfikacją Fairtrade, zwłaszcza w przypadku słodyczy. Certyfikat Fairtrade zaczyna pojawiać się w kryteriach zamówień publicznych i w specyfikacjach warunkach zamówień dla dostawców w sektorze prywatnym.

Fairtrade w Czechach i na Słowacji

Czeski rynek jest najlepiej rozwiniętym rynkiem Fairtrade w regionie państw Grupy Wyszehradzkiej. Wzrost sprzedaży produktów Fairtrade w tych krajach napędzają kawiarnie, stacje benzynowe i supermarkety. Głównym czynnikiem jest jednak zwiększenie oferty produktów w dużych sieciach handlowych.
Sprzedaż produktów Fairtrade w Czechach i na Słowacji znacząco wzrasta. W Czechach w przypadku kawy Fairtrade odnotowano wzrost o 16% (w dużej części jest to kawa na należących do PKN Orlen stacjach Benzina), a kakao aż o 135%. W 2017 roku na czeskim rynku sprzedano 520 ton kawy Fairtrade – kawa z tym certyfikatem stanowiła 2% całkowitej sprzedaży tego produktu na czeskim rynku.
Na Słowacji sprzedaż kawy ze znakiem FAIRTRADE wzrosły o 56% w 2017 roku, osiągając 0,7% całkowitej sprzedaży kawy w kraju. Z kolei sprzedaż kakao w porównaniu z 2016 rokiem wzrosła aż o 212%.

Fairtrade na Węgrzech

Stowarzyszenie Świadomych Konsumentów w 2017 roku opublikowało swój pierwszy raport, w którym obliczono wartość świadomych decyzji węgierskich konsumentów. Pomiędzy 2014 a 2016 rokiem wynosiła ona 3,354 miliardów euro, z czego 1,198 miliarda euro pochodziło ze sprzedaży żywności. Produkty Fairtrade stanowiły najmniejszy wycinek tej kwoty – 3,3 miliona. Jednak wartość węgierskiego rynku Fairtrade wzrosła pomiędzy 2014 a 2016 rokiem prawie siedmiokrotnie. Powodem tego było wprowadzenie kawy Fairtrade do sprzedaży na stacjach benzynowych ÖMV w połowie 2016 roku. Innym czynnikiem wzrostu było zwiększenie oferty Fairtrade wśród dużych detalistów.

O Fairtrade

Sprawiedliwy Handel oferuje stabilne ceny skupu plonów i premie wspierające zrównoważony rozwój lokalnych społeczności; wzmacnia pozycję producentów i pracowników najemnych w łańcuchach dostaw; zwalcza zjawiska pracy niewolniczej, przymusowej pracy dzieci i wszelkie formy dyskryminacji.
Fairtrade – największy system certyfikacji produktów Sprawiedliwego Handlu – obejmuje ponad 1,6 miliona drobnych rolników i pracowników w 75 krajach Ameryki Łacińskiej, Karaibów, Afryki, Azji i Oceanii zrzeszonych w ponad 1500 organizacjach. Produkują oni między innymi kawę, herbatę, cukier trzcinowy, bawełnę, kakao, owoce tropikalne czy kwiaty. Na świecie jest ponad 30 tysięcy certyfikowanych produktów Fairtrade, dostępnych w sklepach i restauracjach w ponad 125 krajach.
Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” – Fairtrade Polska jest wyłącznym przedstawicielem Fairtrade International. Początki Fundacji sięgają 2009 roku, kiedy to z inicjatywy między innymi Polskiej Akcji Humanitarnej i Polskiej Zielonej Sieci sformowana została nieformalna Koalicja Sprawiedliwego Handlu. Obecnie Fundacja jest organizacją pożytku publicznego.
Fairtrade Polska zajmuje się rozwojem rynku Fairtrade w naszym kraju. Współpracuje z niezależną jednostką certyfikacyjną FLO-CERT GmbH z Bonn, wspierając polskie firmy w zakresie certyfikacji Fairtrade i licencjonowania produktów Fairtrade. Oprócz tego Fundacja zajmuje się promowaniem produktów z certyfikatem Fairtrade wśród konsumentów.
Fairtrade Polska prowadzi również działania rzecznicze, np. ws. Zrównoważonych Zamówień Publicznych, oraz zajmuje się podnoszeniem świadomości konsumentów i edukacją globalną m.in. przez kampanię Społeczności Przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu. Uczestniczy w europejskim projekcie „Trade Fair, Live Fair: Raising Awareness and Mobilizing the European Public to Advance Consumption patterns that Nurture the Sustainable Development Goals”.

Projekt „V4 Cooperation for moving forward fair trade as a socially innovative economic model (21810223)” jest finansowany przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki.