Inwestowanie w dzieci to inwestycja w naszą przyszłość

Dzień Praw Dziecka (20 listopada) to okazja, by na nowo wyobrazić sobie jak miałaby wyglądać lepsza przyszłość dzieci na całym świecie. To także okazja do refleksji – czy robimy wystarczająco dużo?

Anita Sheth z Fairtrade International, starszy doradca ds. zgodności społecznej i rozwoju, rozważa rolę systemu certyfikacji Fairtrade i patrzy w przyszłość na to, co musi się zmienić, jeśli mamy zapewnić bezpieczniejszą przyszłość dla następnego pokolenia.

„Bieżące wydarzenia sprawiają, że wielu z nas zastanawia się nad naszymi priorytetami i wartościami. Na moim stanowisku w Fairtrade International spędzam większość czasu na rozmowach i pracy z grupami, aby promować i zabezpieczać prawa grup szczególnie narażonych. Oczywiste jest, że kiedy mówić o przyszłości dzieci i młodzieży bez rozmawiania z nimi i słuchania ich, zwłaszcza gdy mówimy o przyszłości żywności.

Dla osób spoza systemu nie zawsze jest jasne, jaką rolę Fairtrade odgrywa w ochronie słabszych grup w środowisku produkcyjnym: zwłaszcza jeśli chodzi o pracę dzieci. Systemy certyfikacji, potwierdzają zgodność ze standardami, które zostały ustalone w ramach procesów konsultacji społecznych z udziałem kluczowych interesariuszy. Fairtrade polega na FLOCERT, niezależnej organizacji posiadającej akredytację ISO, która przeprowadza audyt organizacji producentów i handlowców pod kątem naszych standardów. Kiedy organizacja producentów przechodzi certyfikację, nie gwarantuje to braku pracy dzieci. Oznacza to po prostu, że w czasie audytu nie stwierdzono niezgodności ze standardami Fairtrade. W przypadku wykrycia niezgodności podczas audytu, certyfikacja spółdzielni może zostać zawieszona, z zastrzeżeniem podjęcia działań naprawczych. Jeśli działania naprawcze nie przyniosą zadowalającego rezultatu, certyfikowana organizacja rolników zostanie pozbawiona certyfikatu i nie będzie mogła sprzedawać ani handlować na warunkach Fairtrade. Przez lata FLOCERT zawiesił lub cofnął certyfikację wielu organizacji zajmujących się zatrudnianiem dzieci. W niektórych krajach FLOCERT był pierwszym, który zidentyfikował bezwarunkowe najgorsze formy pracy dzieci przy produkcji kluczowych produktów.

Tak więc, biorąc pod uwagę, że certyfikat Fairtrade nie daje gwarancji tego, że przy uprawie, czy dobrowolna certyfikacja oparta na standardach może naprawdę odegrać rolę w ochronie dzieci i młodzieży przed wyzyskiem, wykorzystywaniem i zaniedbaniem? Czy dzieci i młodzież mogą naprawdę mieć głos we własnym dobrobycie i ochronie?

Moja odpowiedź na oba pytania brzmi: tak.

Z doświadczeń Fairtrade wiem, że to, w jaki sposób rozwiązuje się problem pracy dzieci, ma kluczowe znaczenie. Fairtrade podejmuje działania na wielu frontach: ustanawianie solidnych standardów, wzmacnianie audytów, przewodzenie w dążeniu do utrzymania dochodów, szkolenie organizacji producentów i opracowywanie ukierunkowanych programów z organizacjami partnerskimi.

Dwa kluczowe elementy standardów Fairtrade bezpośrednio wpływają na zdolność społeczności producentów do radzenia sobie z pracą dzieci. Po pierwsze, wymóg, aby drobni rolnicy organizowali się w demokratyczne spółdzielnie, tworzy środowisko przyspieszające wspólne dążenie dużej liczby producentów do przestrzegania przepisów, zwłaszcza tam, gdzie rządowe kontrole pracy są niskie lub lokalne przepisy są słabe lub nie istnieją. Po drugie, premia Fairtrade, oprócz minimalnej ceny Fairtrade, może być zainwestowana w rozwój projektów społecznych, takich jak na przykład budowa szkół i przedszkoli lub zapewnienie rowerów, aby dzieci mogły łatwiej podróżować do odległych szkół. Wykazano, że wszystko to odgrywa rolę w ograniczaniu częstości pracy dzieci.

W Belize, Indiach, Filipinach, Fidżi, Ghanie, Wybrzeżu Kości Słoniowej, Madagaskarze i Kenii organizacje producentów wykorzystały część premii Fairtrade, aby rozpocząć wdrażanie programu monitorowania i reagowania wobec pracy dzieci w spółdzielniach Fairtrade (YICBMR). Głos dzieci i młodzieży ma kluczowe znaczenie dla sukcesu systemu YICBMR. Ustanowienie tego programu obejmuje powołanie komitetu pracy dzieci, zatrudnianie i szkolenie młodych obserwatorów – młodych mężczyzn i kobiet z lokalnych społeczności rolniczych – oraz wdrażanie polityki dotyczącej pracy dzieci i ochrony dzieci. Jednak ze względu na koszty wdrożenia pełne skalowanie programów takich jak YICBMR okazuje się trudne.

Jest więc jasne: jeśli kiedykolwiek zamierzamy uczynić świat lepszym miejscem dla dzieci i młodzieży oraz z nimi, musimy zmienić nasze paradygmaty, aby docenić wartość inwestowania w i umożliwiania młodym głosom określania własnej przyszłości. Fairtrade robi to właśnie w naszej strategii rozwoju – zobowiazując się do dostosowania naszych standardów i procedur do wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka (UNGP) oraz zwiększenia zaangażowania i pozytywnego wpływu na grupy szczególnie narażone, zwłaszcza dzieci i młodzież.

Uważamy, że kluczem do zajęcia się podstawowymi przyczynami pracy dzieci, ubóstwa, dyskryminacji i innych naruszeń praw człowieka jest praca od podstaw, angażująca rolników zrzeszonych w spółdzielniach Fairtrade, a także ich społeczności, w opracowywanie celów i strategii.

Fairtrade uważa, że należy kłaść silny nacisk na to, aby firmy korzystające z globalnych łańcuchów dostaw wnosiły środki na wykrywanie pracy dzieci i reagowanie na nią. Wspólnie musimy również włączyć młodzież w tworzenie programów obejmujących wszystkie aspekty prowadzenia dochodowych działalności rolniczych lub przedsiębiorstw, aby rolnictwo było bardziej opłacalne, atrakcyjne i bezpieczne dla następnego pokolenia.”