Forum Miast Sprawiedliwego Handlu (Gdańsk 2009 r.)
Z inicjatywy Polskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwego Handlu Trzeci Świat i My w dniach 29-30 października w Gdańsku odbyło się forum poświęcone miastom Sprawiedliwego Handlu w nowych państwach członkowskich UE. W forum udział wzięli przedstawiciele organizacji Sprawiedliwego Handlu z poszczególnych krajów Europy Środkowej i Wschodniej.
Model brytyjski
Od 2001 roku, gdy Garstang jako pierwsze miasto na świecie otrzymało certyfikat Miasta Sprawiedliwego Handlu, idea takich miast przeżywa dynamiczny rozwój. Dość powiedzieć, że w chwili obecnej na świecie jest już 731 takich miast (dla porównania w styczniu 2009 r. takich miast było o sto mniej)! Zasady przyznawania certyfikatu Miasta Sprawiedliwego Handlu nie są jednak sztywno ustalone i praktycznie każdy kraj może je dostosowywać do swoich uwarunkowań. Jak dotąd większość naśladuje model brytyjski. Gdańskie Forum miało na celu odpowiedzieć na pytanie kto i na jakich zasadach powinien przyznawać certyfikat Miasta Sprawiedliwego Handlu w nowych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Podczas forum pojawiła się propozycja, aby złagodzić nieco brytyjskie standardy (lub opracować własne) dla nowych krajów członkowskich UE z uwagi na to, że idea Sprawiedliwego Handlu jest tam bardzo słabo znana.Model włoski
Sporo szczegółowych informacji pojawiło się podczas prezentacji Grazia Pignatelli z włoskiego stowarzyszenia AGICES. Kampania promująca miasta Sprawiedliwego Handlu została zainicjowana we Włoszech w 2005 roku, a pierwszym miastem Sprawiedliwego Handlu w tym kraju został Rzym. Włosi dostosowali nieco reguły przyznawania certyfikatu Miasta Sprawiedliwego Handlu do specyfiki tego kraju, stawiając sobie dwa główne cele:
- zwiększenie świadomości idei Sprawiedliwego Handlu,
- doprowadzenie do sytuacji, w której produkty Sprawiedliwego Handlu będą powszechnie dostępne dla konsumentów.
Za przyznanie certyfikatu Miasta Sprawiedliwego Handlu AGECIS pobiera opłatę w wysokości od 250 do 5 000 Euro (kwota ta różni się w zależności od wielkości miasta). Na chwilę obecną we Włoszech istnieją 42 miasta Sprawiedliwego Handlu.
Dyskusja nad standardami
Podczas drugiego dnia forum spora część dyskusji dotyczyła przyszłości koncepcji Miast Sprawiedliwego Handlu w nowych państwach członkowskich UE. Głównym zagadnieniem była kwestia standardów dla Miast Sprawiedliwego Handlu oraz tego, kto powinien zająć się ich opracowaniem. Sensowną propozycją był wniosek, żeby uzgodnienie standardów odbywało się na forum międzynarodowym, natomiast certyfikacja miast byłaby odpowiedzialnością koalicji organizacji Sprawiedliwego Handlu w poszczególnych krajach. Pojawiły się jednak dwie wątpliwości:
- w niektórych krajach brak organizacji reprezentującej poszczególne podmioty Sprawiedliwego Handlu. Nie wiadomo więc, kto miałby te kraje reprezentować na forum międzynarodowym.
- zdefiniowanie odmiennych kryteriów dla niektórych krajów (np. dla nowych członków UE) może doprowadzić do tego, że certyfikat Miasta Sprawiedliwego Handlu dla tych krajów może być postrzegany jako mniej prestiżowy (drugiej kategorii).
Miasta Sprawiedliwego Handlu a kwestia polska
Jak dotąd w Polsce również nie zostały wypracowane zasady przyznawania certyfikatu Miasta Sprawiedliwego Handlu, ani też tego kto miałby je przyznawać. Wydaje się, że ta odpowiedzialność powinna spocząć na barkach Koalicji Sprawiedliwego Handlu. Szybkie wypracowanie klarownych zasad oraz sposobów ich weryfikacji jest o tyle istotne, że Gdańsk – dzięki bardzo dobrej współpracy Polskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwego Handlu Trzeci Świat i My oraz Rady Miasta – stara się o taki certyfikat i są plany, aby uzyskało go do 2012 roku.
Mimo wszystko dobrze, że takie forum się odbyło i wielkie podziękowania dla gdańskiego Stowarzyszenia za jego organizację. Wymiana doświadczeń na forum międzynarodowym jest bez wątpienia bardzo potrzebna. Trudno nie mieć jednak wrażenia, że do urzeczywistnienie koncepcji Miast Sprawiedliwego Handlu jest jeszcze daleka droga.