Rośnie cena minimalna Fairtrade dla kawy

Rośnie cena minimalna Fairtrade dla kawy w obliczu pogarszającej się sytuacji finansowej i klimatycznej rolników.

Sytuacja rolników uprawiających kawę na całym świecie z powodu trudności finansowych i zmian klimatycznych jest nie do utrzymania i, szczerze mówiąc, zagraża całej przyszłości kawy – ostrzega Silvia Gonzalez, kierowniczka spółdzielni kawy UCA Miraflor z Nikaragui i członkini zarządu regionalnej sieci producentów Fairtrade CLAC.

To ostre ostrzeżenie Silvii Gonzalez, menedżerki w nikaraguańskiej kooperatywy uprawiającej ziarna kawy, jest perspektywą podzielaną przez plantatorów kawy na całym świecie. Istnieje wiele działań, które należy podjąć, aby zapobiec tej katastrofie, która oczywiście nie dotyczy tylko kawy, ale milionów ludzi, którzy są od niej zależni. W rzeczywistości około 125 milionów ludzi na całym świecie, od Hondurasu przez Etiopię do Indonezji żyje z uprawy kawy.

W niedawnych konsultacjach Fairtrade International dotyczących standardów Fairtrade z rolnikami i przedsiębiorstwami jeden wyraźny przekaz był jasny: rolnicy uprawiający kawę muszą otrzymywać wyższe wynagrodzenie, w przeciwnym razie nie będą mogli dalej uprawiać kawy. Przyszłość kawy jest zagrożona – a uczciwe ceny są niezbędne, aby zapewnić przyszłość naszemu porannemu napojowi.

Wzrost ceny minimalnej Fairtrade od 1 sierpnia 2023

30 marca organizacja Fairtrade International działająca na rzecz sprawiedliwości społecznej ogłosiła podniesienie ceny minimalnej Fairtrade dla kawy, aby skuteczniej chronić rolników z krajów zajmujących się jej uprawą.

Nowe ceny Fairtrade, obowiązujące na kontrakty podpisywane od 1 sierpnia 2023 roku, będą wyższe odpowiednio o 19% w przypadku robusty i 29% w przypadku arabiki z certyfikatem Fairtrade. W sytuacji, gdy ceny na rynkach podlegają niekontrolowanym wahaniom, podwyżka cen minimalnych pozwoli rolnikom znacznie lepiej zarządzać ryzykiem i zaspokajać rosnące potrzeby, związane nie tylko z rosnącą inflacją, ale i kosztownym procesem dostosowywania produkcji do zmian klimatu. Ponad 80 procent sprzedawanej globalnie kawy Fairtrade stanowi arabika po obróbce na mokro. Nowa cena będzie wynosić 3,96 dolara za kilogram, o 88 centów więcej niż dotychczasowa cena 3,08 dolara za kilogram. W przypadku robusty po obróbce na sucho cena wzrośnie z 2,22 do 2,64 dolara za kilogram. Dodatek za kawę Fairtrade z certyfikatem rolnictwa ekologicznego wzrośnie o jedną trzecią, z 66 do 88 centów za kilogram. W 2021 roku ponad połowa sprzedanej kawy Fairtrade posiadała również certyfikat ekologiczny.

– Mimo niedawnych wzrostów cen kawy na światowym rynku rolnicy zajmujący się jej uprawą mierzą się z problemami inflacji, gwałtownie rosnących kosztów produkcji oraz spadku wydajności upraw z powodu zmian klimatu. Wielu producentów kawy porzuca gospodarstwa w poszukiwaniu innych możliwości zarobku, a młodzi ludzie ze społeczności rolniczych nie widzą przyszłości w uprawie kawy. Fakt, że rolnicy nie są w stanie wyżyć z uprawy kawy nie tylko stawia globalny przemysł kawowy w fatalnym świetle, ale stanowi poważne zagrożenie dla jego przyszłości – podkreśla Monika Firl, starsza menedżerka ds. kawy w Fairtrade International.

– Nowa cena minimalna wprowadzona przez Fairtrade, która stanowi zabezpieczenie dla rolników i ich spółdzielni, jest lepiej dostosowana do niepewnych czasów, w których żyjemy. Jednocześnie pozostawia im otwartą drogę do wyższych zarobków, jeśli tylko ceny rynkowe wzrosną powyżej poziomu ceny minimalnej Fairtrade – dodaje Firl. – Dla producentów rolnych to rozwiązanie jest niezbędne, aby mogli działać w sposób zorganizowany i przewidywalny.

Globalna sieć producentów kawy Fairtrade jest rozległa i zróżnicowana. Obejmuje ona niemal 900 tysięcy rolników zrzeszonych w ponad 650 certyfikowanych organizacjach producentów działających na terenie 31 krajów. Oprócz ochrony, jaką stanowi cena minimalna Fairtrade, certyfikowane spółdzielnie rolników otrzymują również premię Fairtrade. Rolnicy wspólnie podejmują decyzję o przeznaczeniu tych dodatkowych środków na projekty poprawiające wydajność i jakość produkcji, dostosowanie upraw do zmian klimatu, budowę infrastruktury czy zapewnienie społecznościom lokalnym podstawowych usług, które producenci uznają za priorytetowe. Od 2017 roku organizacje producentów kawy otrzymały łącznie ponad 400 milionów euro premii Fairtrade, które zostały przeznaczone na rozwój biznesowy, poprawę infrastruktury, modernizację gospodarstw oraz usługi społeczne.

Mimo to producenci kawy wciąż zmagają się z ogromnymi wyzwaniami. Dane wskazują, że choć drobni rolnicy dostarczają na światowy rynek aż 60 procent kawy, niemal połowa z nich żyje w ubóstwie, a jedna czwarta w skrajnym ubóstwie. Mimo że ceny kawy w 2022 roku były relatywnie wysokie, większe zyski nie docierały na sam początek łańcucha dostaw, czyli do rolników. W rzeczywistości badania wykazały, że przeciętny producent kawy otrzymuje około 1 procenta ceny detalicznej kawy. Jeśli przyjąć, że filiżanka kawy kosztuje 4 dolary, zaledwie 4 centy trafiają do rolnika.

Cena minimalna Fairtrade jest niezwykle istotna dla rolników uprawiających kawę, ponieważ uodparnia ich na nieprzewidywalne wahania cen kawy na rynku. Jeśli chcemy poważnie podejść do rozwiązania problemu ubóstwa w globalnym łańcuchu dostaw, każde z jego ogniw – od konsumentów przez kupców po detalistów – musi odegrać swoją rolę, tak by uczciwa część zysków trafiała do rolników – dodaje Silvia Gonzalez.

Ceny referencyjne zapewnią godziwe życie dla rolników i ich rodzin

Wychodząc poza obowiązkową cenę minimalną Fairtrade, organizacja opracowała również dla kilku krajów cenę referencyjną wystarczającą na godziwe życie. Cena referencyjna wskazuje, ile rolnicy powinni otrzymywać, aby przy zachowaniu określonych parametrów uzyskiwać zarobki wystarczające na godziwe życie. W ramach szerszej strategii Fairtrade zachęca kupców do płacenia nieobowiązkowych cen referencyjnych, tak by zarobki rolników zmierzały do poziomu, który zapewni im godziwe życie. Nowa cena minimalna Fairtrade w połączeniu z dodatkiem za uprawę ekologiczną osiągnęły wartość wystarczającą na godziwe życie w Kolumbii i Ugandzie. W obu tych przypadkach dotyczy to arabiki z certyfikatem rolnictwa ekologicznego. W przypadku terytorium Aceh w Indonezji nowa cena minimalna Fairtrade w połączeniu z dodatkiem za uprawę ekologiczną zmniejszy różnicę w stosunku do ceny referencyjnej o 45 procent, natomiast w Hondurasie o 46 procent. Aby uzyskać dochód wystarczający na godziwe życie, oprócz otrzymywania cen referencyjnych rolnicy muszą spełniać inne warunki, takie jak odpowiednia wydajność plonów.

Fairtrade na bieżąco monitoruje, na ile cena minimalna Fairtrade odpowiada na potrzeby producentów kawy w różnych regionach. Okresowe analizy obejmują bezpośrednie i otwarte konsultacje z rolnikami i organizacjami producentów. W skład Komisji ds. Standardów Fairtrade, która nadzoruje zmiany cen minimalnych, wchodzi trzech przedstawicieli producentów, jeden przedstawiciel związków pracowników, trzech przedstawicieli krajowych organizacji Fairtrade i jeden przedstawiciel kupców. Komisja zatwierdza wszelkie decyzje dotyczące standardów i zmian cen. Dzięki mocnemu głosowi rolników decyzje podejmowane w systemie Fairtrade uwzględniają ich potrzeby.

Ustalenie nowej ceny minimalnej Fairtrade poprzedziła analiza kosztów produkcji oraz trzymiesięczne konsultacje Fairtrade z kluczowymi interesariuszami. Ponad 540 uczestników konsultacji z 40 krajów – z czego 86 procent stanowili rolnicy – przekazało swoje opinie. Efektem było złożenie przed Komisją ds. Standardów Fairtrade wniosku o podniesienie ceny minimalnej Fairtrade.

– Przyszłość kawy zależy od tego, czy uczciwe ceny skupu staną się normą. Rolnicy uprawiający kawę nie mogą dłużej utrzymywać wartego miliardy dolarów przemysłu kawowego, jednocześnie biorąc na siebie trud przechodzenia na zrównoważoną produkcję – zauważa Monika Firl.

– Rolnicy zrzeszeni w organizacjach Fairtrade wywiązują się ze swoich obowiązków, a nowa cena minimalna Fairtrade to istotny krok naprzód. Mamy jednak świadomość, że producenci rolni będą narażeni na rosnące koszty w związku z koniecznością spełniania wymogów w zakresie wylesiania i innych kwestii, które są istotne dla władz, firm i świadomych konsumentów kawy. Stworzenie warunków, w których rolnicy będą mogli osiągać dochody wystarczające na godziwe życie, będzie wymagało wspólnych wysiłków całej branży. Fairtrade nie jest w stanie zapewnić tego w pojedynkę. Czas, aby globalny przemysł kawowy przystąpił do działania – podsumowuje Firl.