Przyszłość kawy zależy od godnych dochodów rolników

Fairtrade International rozszerzył swoją strategię Fairtrade Living Income o kolejne regiony. Dobrowolne ceny referencyjne dotyczą teraz rolników uprawiających kawę w Ugandzie i Hondurasie.

Ceny kawy na giełdzie są zmienne i nie odnotowały stałego wzrostu od kilku dziesięcioleci – w rzeczywistości, po uwzględnieniu inflacji, stale spadały od lat 70. XX wieku. Od czasu załamania cen w 2019 roku, plantatorzy kawy borykają się z rosnącymi kosztami, których nie pokrywają zyski z wyższych cen rynkowych. W związku z tą sytuacją ustanowiliśmy w Fairtrade tzw. Living Income Reference Price (ceny referencyjne) kawy, zaczynając od Kolumbii w 2021 roku, a następnie Indonezji, Ugandy i Hondurasu w 2022 roku.

Co to jest living income?

Dochód wystarczający na utrzymanie (living income) definiuje się jako dochód wystarczający na zapewnienie godnego standardu życia wszystkim członkom gospodarstwa domowego. Tak wyliczony dochód ma wystarczyć na zapewnienie pożywnej diety, czystej wody, przyzwoitych warunków mieszkaniowych, edukacji, opieki zdrowotnej i innych podstawowych potrzeb, a także niewielkiej nadwyżki na nagłe wypadki i oszczędności – po pokryciu kosztów utrzymania gospodarstwa.

Strategia Fairtrade Living Income obejmuje szereg sposobów wprowadzania godnego standardu życia dla społeczności rolniczych w krajach marginalizowanych przez globalne rynki. Jednym z nich jest projekt Living Income Reference Price. To dobrowolna dla firm skupujących surowce stawka, która jest wyliczana na podstawie obiektywnych i aktualnych wskaźników ekonomicznych.

Fairtrade oblicza wysokość cen referencyjnych dla różnych surowców we współpracy z lokalnymi rolnikami, przedstawicielami organizacji producenckich, specjalistami i naukowcami, a także przedsiębiorcami. Pod uwagę brane są wskaźniki takie jak: koszty godnego poziomu życia w danym regionie, wielkość gospodarstw, wydajność upraw oraz koszt zrównoważonej produkcji.

Warto zaznaczyć, że o ile ceny referencyjne pozostają dobrowolne, o tyle cena minimalna Fairtrade oraz premia Fairtrade są obligatoryjne dla wszystkich podmiotów należących do systemu.

Ceny referencyjne dla plantatorów kawy z Hondurasu

Cena referencyjna dla rolników z Hondurasu została ustalona na poziomie 94 lempir (równowartość 3,89 USD) za kilogram suszonej kawy pergaminowej (czyli ziaren na wstępnym etapie obróbki).

Wartość ta mieści się w zakresie cen, po jakich hondurascy plantatorzy kawy sprzedawali swoje plony w minionym sezonie zbiorów. Zgodnie z analizą Fairtrade, obejmującą dane od około 300 rolników z ośmiu spółdzielni, ceny skupu wahały się od 80 do 110 lempir za kilogram w sezonie 2021/2022. Wyjątkowo ceny te były dość wysokie, biorąc pod uwagę częste wahania cen kawy na giełdach i spadki poniżej kosztów produkcji. Pomimo tego rolnicy nie odczuwają poprawy sytuacji ekonomicznej, w związku z wysokim wzrostem kosztów produkcji, transportu oraz wyższymi cenami artykułów codziennego użytku.

Członkowie kooperatywy kawowej COMSA z Hondurasu podczas sortowania zebranych owoców kawowca. © Fot. Sean Hawkey / Fairtrade

Ceny referencyjne dla plantatorów kawy z Ugandy

Stawka ceny referencyjnej za ziarna arabiki w Ugandzie została ustalona na poziomie 11 640 szylingów ugandyjskich za kilogram kawy pergaminowej. Obliczono również cenę referencyjną w wysokości 7 150 szylingów za kilogram kawy robusty.

Fairtrade International zaprosił do współpracy przy ustalaniu ceny w Ugandzie lokalnych interesariuszy, w tym rolników, przedstawicieli organizacji producenckich i wspierających, a także naukowców zajmujących się kawą i przedstawicieli firm, aby wspólnie przeanalizować bazowe dane ekonomiczne dotyczące gospodarstw i określić realistyczne cele dla każdego z kluczowych czynników wpływających na dochód. Wynikowe ceny referencyjne zostały następnie zatwierdzone przez tych lokalnych ekspertów.

Obecnie cena rynkowa kawy uprawianej w Ugandzie jest zbliżona do ceny referencyjnej. Gdyby rolnicy mogli liczyć na utrzymanie tych cen, byliby zmotywowani do inwestowania w swoje gospodarstwa, by były bardziej wydajne, dawały plony jeszcze lepszej jakości i były bardziej przyjazne dla środowiska. Inwestycje w zrównoważone praktyki rolnicze wymaga jednak stabilnego i przewidywalnego dochodu. Rolnicy potrzebują zatem długoterminowych relacji i umów zaopatrzenia z zaangażowanymi partnerami handlowymi, takimi jak podmioty certyfikowane przez Fairtrade, aby zapewnić zwrot z inwestycji.

Ceny referencyjne dotyczą nie tylko kawy, ale są ustalane również dla innych surowców objętych certyfikacją Fairtrade. Więcej na temat strategii Fairtrade Living Income oraz sposobów wyliczania stawki Living Income Reference Price dla poszczególnych regionów świata można znaleźć na stronie Fairtrade International.

Zdjęcie wyróżniające: Biira Zirian z Kabonero Mountainous Coffee Growers Co-operative Society Ltd, Uganda. © Fot. Fairtrade